Γράφει ο Ανδρέας Τσιλογιάννης, στην huffingtonpost.gr
Ευρωπαϊκή Άμυνα.
Διαφορετικές Ιδέες για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την ειρήνη που πρέπει να οικοδομηθεί ακόμα και χωρίς τις ΗΠΑ.
Η δέσμευση για την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 5% έως το 2035 δεν είναι το σημαντικό αποτέλεσμα της πρόσφατης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.
Οτιδήποτε μπορεί να συμβεί από τώρα έως το 2035 ακόμη και αν αφήσουμε στην άκρη τις τεράστιες δυσκολίες που θα αντιμετώπιζαν πολλά ευρωπαϊκά κράτη αν ήθελαν να τηρήσουν την προθεσμία είναι γεγονός ότι πιθανότατα κανένας από τους σημερινούς Ευρωπαίους ηγέτες δεν θα βρίσκεται σε διοικητικό αξίωμα μέχρι εκείνη την ημερομηνία.
Το αποτέλεσμα που μετράει είναι άλλο.
Αυτό που μετράει είναι η αναγνώριση από τους Ευρωπαίους ότι το όνειρο της διαρκούς ειρήνης που είχαν καλλιεργήσει μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έχει διαλυθεί και ότι οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης δεν θα είναι πλέον αυτό που ήταν από τη γέννηση του ΝΑΤΟ μέχρι πρόσφατα.
Από τώρα και στο εξής οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να εργαστούν για να οικοδομήσουν ανεξάρτητα αυτό που λείπει σήμερα.
Την κοινή άμυνα της Ευρώπης.
Τον μόνο τρόπο για να εγγυηθούμε την ασφάλεια, την ανεξαρτησία και την ελευθερία. Υπάρχουν όμως πολλά εμπόδια.
Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι οι απειλές από έναν πιθανό εχθρό μπορούν να έχουν μία από τις δύο επιπτώσεις στη συμπεριφορά μιας ομάδας κρατών.
Είτε τα ενθαρρύνει να σχηματίσουν ένα κοινό μέτωπο ενάντια στην απειλή, είτε να στρέφει το ένα εναντίον του άλλου, ώστε να ωθεί να αναζητήσουν μια σωτηρία μεμονωμένα, ακόμη και αν διαγράψει οποιαδήποτε ολοκλήρωση που υπήρχε μεταξύ τους.
Υπάρχουν εκείνοι που προβλέπουν ότι η απώλεια της αμερικανικής προστασίας, η ρωσική απειλή, οι συνέπειες της αναταραχής στη Μέση Ανατολή θα δημιουργήσουν, μέσα σε λίγα χρόνια, ισχυρές φυγόκεντρες δυνάμεις στην Ευρώπη.
Yπάρχουν και εκείνοι που , αντίθετα, προβλέπουν μεγαλύτερη ολοκλήρωση, με τη σειρά τους, καθοδηγούμενη από επενδύσεις οικονομικές, πολιτικές, πολιτιστικές στην άμυνα της Ευρώπης.
Ας εξετάσουμε τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών.
Ο πρώτος λόγος που προβάλλουν όσοι προβλέπουν ένα μέλλον διάλυσης για την Ευρώπη είναι ο εξής.
Από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι ευρωπαϊκές χώρες, βετεράνοι αιώνων ενδοευρωπαϊκών πολέμων και αντιπαλοτήτων, συνεργάζονται μεταξύ τους μόνο και μόνο επειδή ήταν μέρος μιας συμμαχίας που κυριαρχούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συνεργασία μεταξύ των Ευρωπαίων στο ΝΑΤΟ και η ίδια η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κατέστησαν δυνατές χάρη στην ύπαρξη μιας κόλλας που τους κρατούσε ενωμένους την αμερικανική ηγεσία και προστασία.
Όχι ότι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πολέμους μεταξύ των Ευρωπαίων, αλλά μια μικρότερη τάση για αμοιβαία συνεργασία.
Η ιστορία βαραίνει, οι αρχαίες αντιπαλότητες μπορούν να επιδεινώσουν αυτό που ονομάζεται ``δίλημμα συλλογικής δράσης `` δηλαδή την τάση ενός ή του άλλου μέλους μιας ομάδας να συμπεριφέρεται οπορτουνιστικά, φροντίζοντας τα δικά του βραχυπρόθεσμα συμφέροντα, πολύ περισσότερο από τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της ομάδας.
Έτσι, ο συλλογικός σκοπός της ομάδας αποτυγχάνει στην προκειμένη περίπτωση, η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού αμυντικού συστήματος.
Από την άλλη πλευρά, αυτό ακριβώς βλέπουμε ήδη σήμερα, οι ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται πιο κοντά στη Ρωσία και τη φοβούνται, έχουν διαφορετικές προτεραιότητες από εκείνες των πιο απομακρυσμένων χωρών, όπως η Ισπανία, που δεν αισθάνονται την ίδια αίσθηση απειλής.
Πώς μπορούμε αλήθεια να ξεπεράσουμε το δίλημμα συλλογικής δράσης όταν δεν υπάρχει πλέον αμερικανική ηγεσία για να κρατήσει μακριά τους οπορτουνιστικούς πειρασμούς;
Η Γερμανία έχει δεσμευτεί να γίνει γρήγορα μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη.
Αλλά θα το χρησιμοποιήσει για να συμβάλει στην ευρωπαϊκή άμυνα ή απλώς για να εγγυηθεί τη δική της ασφάλεια και να αφήσει τους άλλους να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους;
Ο δεύτερος λόγος που προβάλλουν οι σκεπτικιστές για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας αφορά τη δημογραφία.
Οι γηράσκουσες κοινωνίες δεν έχουν πλέον τη ζωντάνια, την ορμή που απαιτείται για να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητες και τους στόχους.
Να αλλάξουν συνήθειες και τρόπους ζωής.
Οι δυσκολίες αντιπροσωπεύονται καλά από την παρουσία στη δημόσια σκηνή τριών διαφορετικών ανθρώπινων τύπων, καθένας από τους οποίους ζητά από τους πολίτες να αρνηθούν μια δέσμευση για την άμυνα της Ευρώπης.
Η συγκεκριμένη πρόταση έχει αρκετούς οπαδούς.
Ο δεύτερος ανθρώπινος τύπος, είναι ο κυριακάτικος φιλοευρωπαϊστής.
Είναι αυτός που ”κανείς δεν είναι πιο φιλοευρωπαϊκός από εμένα”.
Αλλά δεν θέλει να ακούσει για όπλα και άμυνα.
Ήταν σαφές σε αυτούς ότι χωρίς στρατιωτική ισχύ, δεν μπορείς να φτάσεις πουθενά και ότι αν θέλεις ειρήνη πρέπει να ενημερώσεις όσους σε απειλούν.
Ο Κυριακάτικος Ευρωπαϊστής λέει ότι είναι εντάξει με τον επανεξοπλισμό μόνο εάν δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός στρατός.
Αλλά επειδή ένας ευρωπαϊκός στρατός είναι προς το παρόν ανέφικτος, αφού η άμυνα της Ευρώπης απαιτεί τη δημιουργία του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ, ο Κυριακάτικος Ευρωπαϊστής είναι στην πραγματικότητα κατά της εν λόγω άμυνας.
Ο Ευρωπαϊσμός του είναι μια μπλόφα.
Ο τρίτος ανθρώπινος τύπος είναι ο υπνοβάτης.
Μερικές φορές ακούς ειδικούς που ξεκινούν περίπλοκους υπολογισμούς για το πόσο θα κοστίσουν στους πολίτες οι μελλοντικές επενδύσεις στην άμυνα.
Στη συνέχεια παραπονιούνται για το πόσο λιγότεροι πόροι θα είναι διαθέσιμοι για μια υγειονομική περίθαλψη, για συντάξεις και για σχολεία.
Καμία αναφορά στο γεγονός ότι ο άνεμος έχει αλλάξει και ότι οι παλιές ισορροπίες έχουν διασπαστεί.
Αλλά ακόμη και οι αισιόδοξοι για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας έχουν καλά επιχειρήματα.
Πιστεύουν ότι ο φόβος και το ένστικτο επιβίωσης θα πείσουν την κοινή γνώμη.
Πιστεύουν ότι η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία θα δημιουργήσουν ένα είδος Ευρωπαϊκής Συνεργασίας ικανής να συντονίσει τις αμυντικές προσπάθειες.
Πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα αναγκαστούν να πολλαπλασιάσουν τις αμοιβές τους.
Η ιστορία είναι απρόβλεπτη, αλλά η ευρεία επίγνωση των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι ήδη ένα βήμα μπροστά.
Ώρα, όσο δύσκολο και αν είναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει κοινό όραμα για την ασφάλειά της.
Αλλά θα το χρησιμοποιήσει για να συμβάλει στην ευρωπαϊκή άμυνα ή απλώς για να εγγυηθεί τη δική της ασφάλεια και να αφήσει τους άλλους να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους;
Ο δεύτερος λόγος που προβάλλουν οι σκεπτικιστές για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας αφορά τη δημογραφία.
Οι γηράσκουσες κοινωνίες δεν έχουν πλέον τη ζωντάνια, την ορμή που απαιτείται για να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητες και τους στόχους.
Να αλλάξουν συνήθειες και τρόπους ζωής.
Οι δυσκολίες αντιπροσωπεύονται καλά από την παρουσία στη δημόσια σκηνή τριών διαφορετικών ανθρώπινων τύπων, καθένας από τους οποίους ζητά από τους πολίτες να αρνηθούν μια δέσμευση για την άμυνα της Ευρώπης.
Η συγκεκριμένη πρόταση έχει αρκετούς οπαδούς.
Ο δεύτερος ανθρώπινος τύπος, είναι ο κυριακάτικος φιλοευρωπαϊστής.
Είναι αυτός που ”κανείς δεν είναι πιο φιλοευρωπαϊκός από εμένα”.
Αλλά δεν θέλει να ακούσει για όπλα και άμυνα.
Ήταν σαφές σε αυτούς ότι χωρίς στρατιωτική ισχύ, δεν μπορείς να φτάσεις πουθενά και ότι αν θέλεις ειρήνη πρέπει να ενημερώσεις όσους σε απειλούν.
Ο Κυριακάτικος Ευρωπαϊστής λέει ότι είναι εντάξει με τον επανεξοπλισμό μόνο εάν δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός στρατός.
Αλλά επειδή ένας ευρωπαϊκός στρατός είναι προς το παρόν ανέφικτος, αφού η άμυνα της Ευρώπης απαιτεί τη δημιουργία του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ, ο Κυριακάτικος Ευρωπαϊστής είναι στην πραγματικότητα κατά της εν λόγω άμυνας.
Ο Ευρωπαϊσμός του είναι μια μπλόφα.
Ο τρίτος ανθρώπινος τύπος είναι ο υπνοβάτης.
Μερικές φορές ακούς ειδικούς που ξεκινούν περίπλοκους υπολογισμούς για το πόσο θα κοστίσουν στους πολίτες οι μελλοντικές επενδύσεις στην άμυνα.
Στη συνέχεια παραπονιούνται για το πόσο λιγότεροι πόροι θα είναι διαθέσιμοι για μια υγειονομική περίθαλψη, για συντάξεις και για σχολεία.
Καμία αναφορά στο γεγονός ότι ο άνεμος έχει αλλάξει και ότι οι παλιές ισορροπίες έχουν διασπαστεί.
Αλλά ακόμη και οι αισιόδοξοι για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας έχουν καλά επιχειρήματα.
Πιστεύουν ότι ο φόβος και το ένστικτο επιβίωσης θα πείσουν την κοινή γνώμη.
Πιστεύουν ότι η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία θα δημιουργήσουν ένα είδος Ευρωπαϊκής Συνεργασίας ικανής να συντονίσει τις αμυντικές προσπάθειες.
Πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα αναγκαστούν να πολλαπλασιάσουν τις αμοιβές τους.
Η ιστορία είναι απρόβλεπτη, αλλά η ευρεία επίγνωση των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι ήδη ένα βήμα μπροστά.
Ώρα, όσο δύσκολο και αν είναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποκτήσει κοινό όραμα για την ασφάλειά της.
