Η Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου πραγματοποίησε την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου και ώρα 19:00 εκδήλωση με θέμα «Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», στον Κοινωνικό Χώρο του Ιδρύματος Καλοκαιρινού.
Κεντρικοί ομιλητές της εκδήλωσης ήταν:
• ο κ. Βασίλης Βερτουδάκης, καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ,
• ο κ. Ιωάννης Αμπέλας, φιλόλογος και διδάκτορας Αρχαίας Φιλοσοφίας, αποσπασμένος στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κρήτης
• και η κ. Χριστιάννα Βασιλείου, φιλόλογος στο Μουσικό Σχολείο Ηρακλείου και μέλος της Ένωσης Φιλολόγων.
Η εκδήλωση άνοιξε με την κ. Γιάννα Μπορμπουδάκη, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου, με ένα σύντομο εισηγητικό κείμενο (το οποίο παραθέτουμε παρακάτω) που εκθέτει τους προβληματισμούς της ΕΦΝΗ γύρω από τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και αναδεικνύει τους στόχους της :
« Η σημερινή συνάντηση έχει θέμα τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Ένα μάθημα που βασανίζει, όχι μόνο τους μαθητές μας, αλλά και εμάς τους καθηγητές. Στην εποχή του ΑΙ και της τεχνικής νοημοσύνης οι φιλόλογοι καλούνται να διδάξουν κάτι ¨αρχαίο¨. Η αντίφαση αυτή προβληματίζει το σημερινό φιλόλογο. Κάτι που φαίνεται παλιακό, μουσειακό και αρχαίο, πρέπει να ζωντανέψει στα χέρια μας. Πρέπει να αφορά τους μαθητές και την εποχή μας. Πράμα όχι και τόσο εύκολο. Τα κακογραμμένα βιβλία, η αποστήθιση, η παπαγαλία, ο όγκος της ύλης και γενικά τα εμπόδια που βάζει το υπουργείο δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο το έργο μας.
Το αρχαίο κείμενο ,ωστόσο, με την υψηλή του αισθητική, το βαθύ στοχαστικό και πολιτικό του περιεχόμενο είναι πάντα σύγχρονο, επίκαιρο και πανανθρώπινο. Σε εποχές σκοτεινές, όπως η εποχή που διανύουμε, είναι ανάγκη το αρχαίο κείμενο να είναι παρόν στη σχολική τάξη, καθώς έχει τη δύναμη να δώσει απαντήσεις, να προβληματίσει, να αφυπνίσει εμάς και τους μαθητές μας».
Με αυτά τα λόγια, η κ. Γιάννα Μπορμπουδάκη, τόνισε ότι η Ένωση Φιλολόγων στοχεύει να στηρίξει τους καθηγητές, να προωθήσει τη σύγχρονη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών για να μπορούν να εμπνεύσουν μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Στη συνέχεια, η κ. Χριστιάννα Βασιλείου, μέλος της Ένωσης Φιλολόγων, περιέγραψε μια ζωντανή εικόνα της σημερινής σχολικής πραγματικότητας, η οποία αναδεικνύει τα σοβαρά προβλήματα στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση» Τόνισε ότι δίνεται ιδιαίτερη έμφαση χωρίς ακολουθία στα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα, δυσκολεύοντας την κατανόηση και την ανάλυση των κειμένων, καθώς οι μαθητές καλούνται να εστιάσουν σε κανόνες και επιφανειακές ασκήσεις και όχι στο νόημα και στη λογοτεχνική αξία των αρχαίων κειμένων. Έτσι, οι μαθητές αντιμετωπίζουν το μάθημα ως δυσνόητο και αποκομμένο από τις ανάγκες τους. Οι θεσμοθετημένοι στόχοι –η εξοικείωση με τη δομή της γλώσσας, η ανάπτυξη αναλυτικής σκέψης, η πρόσβαση στην κλασική παιδεία– αποτυγχάνουν να υλοποιηθούν, και το σχολείο αδυνατεί να προσφέρει μια ζωντανή εμπειρία επαφής με τα Αρχαία Ελληνικά.
Ακολούθως, ο κ. Ιωάννης Αμπελάς παρουσίασε και μας παραχώρησε σε έντυπη μορφή ένα διδακτικό σενάριο για την προσέγγιση ενός άγνωστου αρχαίου κειμένου» με σαφή μεθοδολογία και οργανωμένη προσέγγιση για την επίτευξη των διδακτικών στόχων, ένα σενάριο για το πώς κατά τη γνώμη του πρέπει να διδάσκεται το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, ώστε να αποφεύγονται τα προβλήματα και οι αγκυλώσεις που περιέγραψε η προηγούμενη ομιλήτρια. Τόνισε ότι τα Αρχαία Κείμενα πρέπει να προσεγγίζονται λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο των μαθητών και τους στόχους της διδασκαλίας, αποφεύγοντας τον σχολαστικισμό και την αυστηρή τυπολογική προσέγγιση. Ανέδειξε τη σημασία της αξιοποίησης σύγχρονων μέσων, όπως οι ηλεκτρονικοί πόροι και οι ψηφιακές τεχνολογίες. Η διδακτική προσέγγιση τόνισε ότι πρέπει να περιλαμβάνει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών, αξιοποιώντας τα σύγχρονα μέσα που εκείνοι χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους, τα οποία καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πρόσβαση και τον τρόπο με τον οποίο οικοδομούν τη γνώση τους.
Παίρνοντας την σκυτάλη από τον κ. Αμπελά, ο κ. Βασίλης Βερτουδάκης , με λόγο γλαφυρό, ουσιαστικό και εμπνευσμένο, αναφέρθηκε στη διαχρονική αξία των Αρχαίων Ελληνικών. Τόνισε, ωστόσο, ότι τα αρχαία κείμενα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ιερά αντικείμενα, αφού έχουν χάσει την αίγλη και τον θαυμασμό του παρελθόντος. Υπογράμμισε ότι πρέπει να προσεγγίσουμε τον αρχαιοελληνικό κόσμο με πιο γειωμένο και προσιτό τρόπο και να αναζητήσουμε τρόπους βελτίωσης της διδασκαλίας, ώστε οι μαθητές να κατανοούν την πολιτιστική του αξία.
Αναφέρθηκε, επίσης, στα σχολικά βιβλία του Γυμνασίου, τα οποία δεν συμβάλλουν ουσιαστικά στη γλωσσική ανάπτυξη των μαθητών. Τόνισε ότι τα Αρχαία Κείμενα είναι προτιμότερο να διδάσκονται στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου μέσω μεταφράσεων, δίνοντας έμφαση στην κατανόηση του νοήματος και στις γλωσσικές σχέσεις με τα Νέα Ελληνικά. Η βασική γραμματική και το συντακτικό μπορούν να διδάσκονται συστηματικά στη Γ’ Γυμνασίου, όταν οι μαθητές έχουν πλέον εδραιώσει τις βασικές γλωσσικές δεξιότητες. Τέλος, επισήμανε ότι οι φιλόλογοι πρέπει να έχουν μια γενική και καθολική κατάρτιση, να έχουν διαβάσει όχι μόνο Έλληνες συγγραφείς αλλά και έργα άλλων πολιτισμών, ώστε να διδάσκουν με πλουραλιστική προσέγγιση.
Η Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου με την εκδήλωση αυτή επιχειρεί να ανοίξει έναν διάλογο μεταξύ των φιλολόγων που διδάσκουν στη Β/θμια Εκπαίδευση για το περιεχόμενο που πρέπει να έχει η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών, ώστε να είναι γόνιμη και εποικοδομητική και προπάντων αποδοτική για τους μαθητές.
Η Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου εκφράζει τις θερμές της ευχαριστίες στο Ίδρυμα Καλοκαιρινού για τη φιλοξενία, στους ομιλητές για τις εμπεριστατωμένες εισηγήσεις τους, καθώς και σε όλους τους συναδέλφους και πολίτες που τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση.
Για την Ένωση Φιλολόγων Ν. Ηρακλείου Το Διοικητικό Συμβούλιο
